Ούτε άβατο, ούτε ζαρντινιέρες η πολιτική Χρυσοχοΐδη

Καθημερινή, 25/10/09

Το επεισόδιο με τα ΜΑΤ την περασμένη Τετάρτη σε παρουσίαση βιβλίου στα Εξάρχεια έδωσε την ευκαιρία στον νέο υπουργό Ασφαλείας (Προστασίας του Πολίτη, σύμφωνα με τη νέα ορολογία) να διακηρύξει με πράξεις την εξ αρχής δεδηλωμένη πολιτική βούλησή του.
Οπως είναι γνωστό, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης έχει ξαναθητεύσει στο μέγαρο της Κατεχάκη και γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα.
Ο ίδιος δεν έκρυβε ότι θα προτιμούσε να είχε πάρει άλλο χαρτοφυλάκιο, αλλά έπεσε θύμα της διάχυτης εντύπωσης ότι είχε επιτύχει ως υπουργός Δημόσιας Τάξης, και όχι μόνο λόγω του ότι επί των ημερών του εξαρθρώθηκε η 17 Νοέμβρη. Ο Γιώργος Παπανδρέου τον έστειλε στα γνωστά λημέρια, θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτόν καλύπτει τα νώτα του στο ευαίσθητο μέτωπο της δημόσιας ασφάλειας.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανέλαβε τα καθήκοντά του έχοντας επίγνωση ότι το αμέσως επόμενο διάστημα θα πρέπει να προστατεύσει όχι μόνο τη δημόσια τάξη, αλλά και το προσωπικό πολιτικό του κεφάλαιο. Τα προβλήματα στον τομέα του είναι πολλά και οξυμένα, αλλά οι δύο πρώτες κρίσιμες δοκιμασίες έχουν ημερομηνία: 17 Νοεμβρίου, που είναι η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, και 6 Δεκεμβρίου, που κλείνει ένας χρόνος από τον φόνο του μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου.
Το στοίχημα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη είναι τις δύο αυτές ημέρες να αποτρέψει τη μετατροπή του κέντρου της Αθήνας σε πεδίο μάχης, χωρίς να καταφύγει σε εκ των προτέρων απαγορεύσεις. Και να το ήθελε, άλλωστε, αυτό είναι πολιτικά αδύνατο. Η επιλογή του να στείλει τα ΜΑΤ στα Εξάρχεια δεν είναι απλώς επίδεξη δύναμης. Είναι κυρίως προσπάθεια να στερήσει από τις οργανωμένες ομάδες των νεαρών κουκουλοφόρων ένα φιλικό έδαφος, μία δυνητική βάση εξόρμησης και αναδίπλωσης. Αυτόν τον σκοπό εξυπηρετούν οι καθημερινοί αστυνομικοί έλεγχοι εκεί.
Η έντονη παρουσία των ΜΑΤ στα Εξάρχεια έχει ανεβάσει τη θερμοκρασία, επειδή ακριβώς επιχειρεί να ανατρέψει ένα άτυπο καθεστώς «ημιάβατου». Οποτε τα τελευταία χρόνια η αστυνομία έκανε εμφανή την παρουσία της σ’ αυτήν τη γειτονιά, η παρουσία της βιωνόταν σχεδόν σαν εισβολή. Γι’ αυτό και ποτέ δεν στέριωσε. Γι’ αυτό και δεν επιβλήθηκε μία διαρκής φυσιολογική αστυνόμευση.
Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης επιχειρεί να ανατρέψει αυτό το καθεστώς. Η κίνησή του στριμώχνει τις οργανωμένες ομάδες των κουκουλοφόρων, που έχουν συνηθίσει να θεωρούν την περιοχή κατά μία έννοια δικό τους έδαφος. Γι’ αυτό και πιθανότατα θα αντιδράσουν με «ανταρτοπόλεμο», προκειμένου να υποχρεώσουν τα ΜΑΤ σε αναδίπλωση και επάνοδο στην προηγούμενη κατάσταση.
Η ιδιότυπη αυτή μάχη θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό στο επίπεδο των εντυπώσεων. Γι’ αυτό και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία και με κάθε τρόπο ότι θα πατάξει αμείλικτα κάθε είδους αστυνομική αυθαιρεσία. Συμπεριφορές, όπως αυτή στο Φλοράλ, υπονομεύουν καίρια την πολιτική του. Δημιουργούν αρνητικές εντυπώσεις στην κοινή γνώμη και αφοπλίζουν ηθικοπολιτικά την αστυνομία. Γι’ αυτό και αντέδρασε άμεσα.
Προφανώς, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είχε αποφασίσει να αντικαταστήσει τον αρχηγό της Αστυνομίας Βασίλη Τσιατούρα, όπως και ορισμένους ακόμα ανώτατους αξιωματικούς. Εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία για να τον αποπέμψει με τρόπο που στέλνει το μήνυμα στους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. ότι η αυθαιρεσία μπορεί να τους κοστίσει την καριέρα τους. Στο ίδιο πλαίσιο εγγράφονται και οι εξαγγελίες του για δημιουργία μηχανισμού εξέτασης των σχετικών καταγγελιών.
Ο υπουργός δεν πρόκειται, βεβαίως, να αποπέμψει τον αρχηγό που θα τοποθετήσει ο ίδιος, εάν το επόμενο διάστημα κάποιοι άνδρες των ΜΑΤ συμπεριφερθούν όπως οι συνάδελφοί τους την περασμένη Τετάρτη στο Φλοράλ. Αυτό που θα συμβεί είναι ότι ο νέος αρχηγός θα ξηλώσει τον επικεφαλής αξιωματικό.
Η αυστηρότητα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη έναντι της αστυνομικής αυθαιρεσίας δεν πηγάζει από μια αφηρημένη δημοκρατική ευαισθησία. Ούτε πολύ περισσότερο συνιστά «προσκύνημα της ευρύτερης ομάδας των Εξαρχείων», όπως κατήγγειλε ο ΛΑΟΣ. Είναι βαθύτατα πολιτική επιλογή. Το ίδιο και η δημόσια συγγνώμη, που επανειλημμένως ζήτησε από τους συλληφθέντες. Με την συγγνώμη του και την αποπομπή του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., άλλωστε, άφησε πολιτικά μετέωρη την καταγγελία του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη είναι αποφασισμένος να κηρύξει τον πόλεμο στις οργανωμένες ομάδες των κουκουλοφόρων και να τις εξαρθρώσει. Εχει συνείδηση ότι προϋπόθεση για να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο είναι να κερδίσει τη μάχη στο επίπεδο της κοινής γνώμης. Η δήλωσή του ότι δεν θα ανεχθεί «ούτε άβατο ούτε ζαρντινιέρες» συμπυκνώνει την πολιτική του. Για την ακρίβεια, προϋπόθεση για να καταλύσει οριστικά το «άβατο» είναι η επίδειξη μηδενικής ανοχής στις «ζαρντινιέρες».
Η αλήθεια είναι ότι λόγω της έλλειψης επαγγελματισμού και της αναπαραγωγής μίας απαράδεκτης νοοτροπίας, η ΕΛ.ΑΣ. έχει την τάση να παλινδρομεί από την μία άκρη στην άλλη: ή να παραμένει αδρανής, ανεχόμενη καταστάσεις που διασύρουν το κράτος δικαίου, ή να επεμβαίνει σαν ταύρος εν υαλοπωλείω, διασύροντας τον εαυτό της και προκαλώντας δικαιολογημένες αντιδράσεις.
Είναι παροιμιώδης η ανικανότητα των στελεχών της να χειριστούν με ευελιξία και αποτελεσματικότητα τις μικροκαταστάσεις, που από τη φύση της αποστολής τους αντιμετωπίζουν στους δρόμους. Το ίδιο παροιμιώδης είναι και η ροπή τους προς τον τσαμπουκά και την μη επιβεβλημένη από τις συνθήκες βία. Στην πραγματικότητα, όλα αυτά είναι εκδηλώσεις της έλλειψης επαγγελματισμού.
Οταν η αστυνομία βάζει με τη συμπεριφορά της στο ίδιο τσουβάλι ατίθασους διαδηλωτές και «επαγγελματίες» της βίας, ρίχνει τους πρώτους στην αγκαλιά των δεύτερων. Το ζητούμενο, όμως, είναι ακριβώς το αντίθετο. Να διαχωρισθούν οι μεν από τους δε, για να μη γεμίζει η δεξαμενή από την οποία αντλεί η τρομοκρατία χαμηλής έντασης. Ας μην ξεχνάμε ότι η απόσταση που χωρίζει τον ρομαντισμό από τον μηδενισμό είναι πολύ πιο μικρή από όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται.